- جذب از طریق پوست
پوست بزرگترین ارگان بدن است که سطحی حدود ۲ متر را می‌پوشاند، حدود دو و نیم کیلوگرم وزن دارد، شامل میلیون‌ها پایانه عصبی است و مهم‌ترین لایه محافظ بدن را تشکیل می‌دهد.
ساختار پوست از لایه اپیدرم، درم و هیپودرم تشکیل شده است. در سطح پوست منافذی وجود دارد که سبب نفوذپذیری آن می‌گردد.
به دلیل اهمیت زیاد موضوع جذب از طریق پوست، پژوهشگران مطالعات گوناگونی در این زمینه انجام داده‌اند. در کنفرانس اخیر که در دوبلین برگزار شد، محققین به روزترین ارزیابی‌ها در زمینه جذب از طریق پوست را تحت عنوان Guideline Notes on Dermal Absorption را ارائه دادند. در این کنفرانس فهرستی از مواد با خطرات زیستی نیز تهیه شد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
- شستن ظرف‌ها کاری است که روزانه انجام می‌شود.
شستن ظروف با مواد شوینده به‌طور کامل ظروف را تمیز می‌کند، اما در صورت استفاده نادرست، به دلیل مواد شیمیایی موجود در آن‌ها در درازمدت، خطرات زیادی برای سلامتی ایجاد می‌کند. یک کارگروه محیط زیست در آمریکا ترکیبات مایع ظرفشویی را ارزیابی کردند و به هر یک از آن ها رتبه خطر از A تا F داده شد که بر اساس آن، A کم‌خطرترین و F سمی‌ترین ترکیبات را دارا بودند. حدود ۶۵ درصد از برندها، از جمله بسیاری از برندهای معروف شوینده‌ها رتبه D یا F دریافت کردند.
تولیدکنندگان محصولات پاک‌کننده می‌تواند تقریباً از هر ماده که می‌خواهند در فرمولاسیون محصولات خود استفاده کنند. ازاین‌رو، شناخت مواد سمی مضری که می‌تواند بر روی ظروف باقی بماند یا از طریق پوست جذب بدن و در نهایت وارد سیستم گردش خون شود، حائز اهمیت است.
ترکیبات شیمیایی مضر و خطرناک موجود در شوینده‌ها عبارت‌اند از:
- مونو اتانول آمین ها (MEAs)
- دی اتانول آمین ها (DEAs)
- تری اتیل آمین ها (TEAs)
- دی اکسان
- رنگ‌ها
- فرمالدهید
- فتالات ها
- تاثیر فتالات ها ( Phthalates) بر ناباروری زوجین
فتالات ها خانواده‌ای از ترکیبات شیمیایی و صنعتی هستند که از ساختارهای آلکیل و آلکیل آریل استراز ساخته شده‌اند. استفاده از فتالات ها از سال ۱۹۳۰ آغاز گردید و در محصولات مراقبت بهداشتی به کار گرفته می شد. دی بوتیل فتالات در مواد شوینده ظروف و لباس، صابون، شامپو و نرم کننده ها وجود دارد و از طریق پوست قدرت جذب در بدن را دارا است. از آنجایی که دی بوتیل فتالات به‌عنوان مختل کننده هورمون های درون ریز عمل می کند، بر تولید مثل اثرگذار است و مختل کننده هورمون های جنسی در زنان و مردان می باشد. عملکرد فتالات ها به این شکل است که با توجه به تشابه ساختاری با هورمون های جنسی، می توانند عملکرد هورمون های جنسی را تقلید و به جای هورمون ها در سیکل های بیوشیمیایی سلول قرار بگیرند و یا اینکه به‌عنوان آنتاگونیست، اثر هورمون های جنسی را معکوس کنند.
مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهد، فتالات ها در بیضه تجمع پیدا می‌کنند و موجب سمیت بیضه می‌شوند. همچنین تجمع فتالات ها در خون و مایع فولیکولی زنان موجب اختلالات باروری در آن‌ها می‌شود.
مطالعات دیگر بر ۴۲۵ فرد مراجعه کننده به کلینیک ناباروری، ارتباط معکوس بین فتالات و هورمون‌های تستسترون، استرادیول و شاخص آندروژن را نشان می داد.
در مورد بیماری های زنان، در مطالعه ای ارتباط بین سطوح فتالات خون و ابتلای فرد به بیماری اندومتریوز ثابت گردید.
همچنین، قرار گرفتن در معرض فتالات ها از منابع مختلف، می‌تواند بر باروری زنان و مردان تاثیر بگذارد. از طرف دیگر، مطالعات دیگر نشان داد، قرار گرفتن در معرض فتالات ها بر تخمک گذاری (عامل مختل کننده غدد درون ریز بر گیرنده استروژن) و همچنین اندومتریوز موثر است.
- چند روش هوشمندانه و ساده برای تمیز کردن ایمن ظروف که برای سلامت فرد مخاطره‌آمیز نیستند:
- برای ممانعت از جذب پوستی مواد شیمیایی موجود در شوینده‌ها حتماً از دستکش استفاده شود
- سینک ظرفشویی را روزانه تمیز کنید. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که سینک اشپزخانه از کثیف ترین مکانهای خانه است و میکروب های بیشتری (مثل E-coli) نسبت به سرویس بهداشتی دارد.
- اسفنج و برس هایی اسکراب خود را تمیز کنید. می توانید ۵ دقیقه آن‌ها را در سرکه سفید و یا یک تا دو دقیقه در مایکروفر قرار دهید یا بهتر است از الیاف طبیعی که قابل شستشو هستند، استفاده کنید
منبع:
Urinary Phthalate Monoesters Concentration in Couples with Infertility Problems
۰۹۱۰۶۶۴۲۹۲۰
۰۲۱۲۶۷۶۷۲۰۵
در پیج اینستاگرام: dr.abbas_ansari@
